Co zrobić w przypadku złamania zęba?

Złamanie zęba to nagła sytuacja, która może przydarzyć się każdemu – zarówno w wyniku urazu mechanicznego, jak i osłabienia struktury zęba przez próchnicę. W zależności od stopnia uszkodzenia złamanie może być jedynie niewielkim odpryskiem szkliwa lub poważnym uszkodzeniem obejmującym miazgę i korzeń. Szybka reakcja jest kluczowa, aby zwiększyć szanse na uratowanie zęba i uniknąć powikłań. W tym artykule wyjaśniamy, co należy zrobić w przypadku złamania zęba, jakie są jego rodzaje oraz jakie metody leczenia stosuje stomatologia.

Rodzaje złamań zębów

Złamanie zęba może przybrać różne formy, a sposób leczenia zależy od stopnia uszkodzenia jego struktury.

1. Odprysk szkliwa – niewielkie uszkodzenie powierzchni zęba, które nie powoduje bólu, ale może wpłynąć na estetykę uśmiechu.
2. Złamanie korony zęba bez odsłonięcia miazgi – uszkodzenie obejmujące szkliwo i zębinę, ale bez naruszenia nerwu zęba. Może powodować nadwrażliwość na zimno i ciepło.
3. Złamanie korony zęba z odsłonięciem miazgi – poważniejsze uszkodzenie, które może powodować silny ból i wymaga natychmiastowego leczenia.
4. Złamanie korzenia zęba – uszkodzenie wewnętrznych struktur zęba, które często nie jest widoczne gołym okiem, ale może prowadzić do bólu i infekcji.
5. Zwichnięcie lub wybicie zęba – całkowite lub częściowe przemieszczenie zęba w wyniku urazu, co wymaga natychmiastowej interwencji stomatologicznej.

Pierwsza pomoc przy złamaniu zęba

Pierwszym krokiem jest dokładne przepłukanie jamy ustnej letnią wodą, aby usunąć ewentualne zanieczyszczenia i fragmenty zęba. Jeśli doszło do krwawienia, należy delikatnie przyłożyć gazik lub czysty kawałek materiału do miejsca urazu i uciskać przez kilka minut.

Jeśli pacjent odczuwa ból, można zażyć lek przeciwbólowy dostępny bez recepty, np. ibuprofen lub paracetamol. Zimny okład przykładany do policzka może pomóc w zmniejszeniu obrzęku.

W przypadku większych złamań lub wybicia zęba ważne jest zabezpieczenie jego fragmentu. Jeśli odłamany kawałek jest dostępny, należy go przechowywać w soli fizjologicznej, mleku lub własnej ślinie i jak najszybciej udać się do dentysty.

Kiedy udać się do dentysty?

Każde złamanie zęba, nawet niewielkie, powinno być skonsultowane ze stomatologiem. Wizyta u stomatolog Zielona Góra jest niezbędna, gdy złamanie powoduje ból, nadwrażliwość na zimno i ciepło lub jeśli uszkodzenie jest rozległe i sięga miazgi zęba. Natychmiastowa interwencja jest konieczna w sytuacjach, gdy:

• złamanie obejmuje dużą część zęba, a pacjent odczuwa silny ból,
• doszło do wybicia zęba – w takiej sytuacji czas jest kluczowy, ponieważ ząb można uratować, jeśli zostanie reimplantowany w ciągu 30–60 minut,
• widoczny jest obrzęk dziąseł lub policzka, co może wskazywać na rozwijającą się infekcję,
• ząb zmienia kolor, co może świadczyć o uszkodzeniu nerwu.

Jak dentysta leczy złamany ząb?

W przypadku niewielkich odprysków stomatolog może wykonać rekonstrukcję kompozytową, polegającą na nałożeniu żywicy światłoutwardzalnej, która przywraca zębowi naturalny kształt.

Jeśli złamanie obejmuje większą część korony, często stosuje się licówki porcelanowe lub korony protetyczne. Korony wzmacniają strukturę zęba i poprawiają jego wygląd, co jest szczególnie istotne w przypadku zębów przednich.

W sytuacji, gdy złamanie odsłoniło miazgę zęba, konieczne jest leczenie kanałowe. Polega ono na usunięciu zainfekowanej miazgi, oczyszczeniu kanałów i ich wypełnieniu. Po leczeniu kanałowym ząb często wymaga odbudowy protetycznej.

Złamanie korzenia jest trudniejsze do leczenia i w wielu przypadkach może wymagać ekstrakcji zęba. Jeśli jednak złamanie przebiega poziomo w górnej części korzenia, stomatolog może spróbować uratować ząb poprzez leczenie kanałowe i stabilizację go za pomocą specjalnych wkładów koronowo-korzeniowych.

Wybity ząb można uratować, jeśli pacjent szybko trafi do dentysty. Stomatolog przeprowadza reimplantację, czyli ponowne umieszczenie zęba w zębodole, i stabilizuje go za pomocą szynowania. Im szybciej pacjent zgłosi się na leczenie, tym większa szansa na powodzenie zabiegu.

Jak zapobiegać złamaniom zębów?

Chociaż nie da się całkowicie wyeliminować ryzyka złamania zęba, można podjąć kroki zmniejszające jego prawdopodobieństwo.

Unikanie gryzienia twardych pokarmów, takich jak orzechy, kostki lodu czy twarde cukierki, pomaga chronić szkliwo przed uszkodzeniami. Osoby uprawiające sporty kontaktowe powinny stosować ochraniacze na zęby, aby zmniejszyć ryzyko urazów.

Dbanie o zdrowie jamy ustnej, w tym regularne wizyty u dentysty i leczenie próchnicy na wczesnym etapie, wzmacnia strukturę zębów i zmniejsza ryzyko ich osłabienia.

Warto również unikać szkodliwych nawyków, takich jak obgryzanie paznokci czy otwieranie butelek zębami, które mogą prowadzić do mikropęknięć i zwiększać ryzyko złamania.

Czy złamany ząb zawsze można uratować?

Nie każde złamanie zęba prowadzi do jego utraty. W wielu przypadkach możliwa jest skuteczna rekonstrukcja, szczególnie jeśli pacjent szybko zgłosi się do dentysty. Kluczowe znaczenie ma stopień uszkodzenia – niewielkie pęknięcia czy odpryski można łatwo naprawić, natomiast złamania obejmujące korzeń lub rozległe uszkodzenia miazgi mogą wymagać bardziej zaawansowanego leczenia, a czasem nawet ekstrakcji.

Najważniejsze jest szybkie działanie i skorzystanie z pomocy stomatologa, który oceni zakres uszkodzenia i zaproponuje najlepszą metodę leczenia. Dzięki nowoczesnym technikom dentystycznym nawet poważne złamania można skutecznie naprawić, przywracając funkcjonalność i estetykę zęba.